رسم یزدی‌ها در محرم؛ از پرسه زنی تا جغجه زنی

به گزارش خبرگزاری فارس در یزد، مردم دارالعباده از گذشته‌های دور ارادت خود را به اهل‌بیت ثابت کردند و به‌نوعی پرچم‌دار عزای امام حسین (ع) در محرم و صفر هستند، این مردم مانند تمامی اقوام و مردم ایرانی آداب‌ و رسوم خاص خود را در دهه‌های محرم و به‌ خصوص روز تاسوعا و عاشورا دارند.

در این شهر میراث جهانی که مقام معظم رهبری این دیار را دارالعباده خواندند، شور حسینی در مردم به ویژه جوانان و نوجوانان با سیاه پوش کردن هر کوی و برزن، برافراشتن پرچم‌ها و بیرق سیاه به یاد مظلومیت امام حسین (ع) و خاندانش در کوچه‌ها وخیابان از روز‌های قبل محرم نمایان و شهر به استقبال محرم می‌رود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مراسم‌ روضه خوانی، سخنرانی در طول سال و همچنین راه‌اندازی دست‌های سینه زنی و زنجیرزنی به شیوه‌های مختلف در شهرها و روستاهای استان از جمله ویژگی‌های دارالعباده در ماه محرم و صفر است.

مردم یزد معمولاً قبل از شروع ماه محرم خود را برای عزاداری‌های این ماه آماده می‌کنند. در این ماه همه کوچه و خیابان‌های شهر سیاهپوش می‌شود و دسته‌های سینه زنی و زنجیرزنی متعددی راه اندازی می‌شود. از معروف‌ترین هیئت‌های یزد می‌توان به هیئت فهادان، علقمه، خلف باغ، باغ گندم، بعثت، خرمشاه، گنبد سبز، پنبه کاران و مسجد جامع اشاره کرد.

 برخی هیئت‌های عزاداری در یزد بیشتر از چند قرن قدمت دارند و هنوز هم آداب و سنت‌های گذشتگان را در این مراسم به جا می‌آورند. مهم‌ترین نذری که در ماه محرم و صفر در یزد پخت می‌شود، آش امام حسین است که شباهت زیادی به آش گندم دارد. درست کردن این آش حدود ۱۷ ساعت زمان نیاز دارد و معمولاً ظهر روز قبل از اربعین پخت می‌شود و اذان روز بعد بین مردم و عزاداران یزدی پخش می‌شود.

 پرسه زنی

«پرسه زنی» از جمله آداب و رسوم یزدی‌ها در ماه محرم است که در آن جمعی از مردم در قالب یک هیئت عزا دور هم جمع می‌شوند و  علمدار هیئت که از سادات است پیش از همه و به همراه دیگران با سینه زنی و زنجیرزنی حرکت می‌کنند و از یک حسینیه به سمت حسینیه دیگر می‌روند.

در این مراسم مردمی که صدای عزاداران را می‌شوند، نذورات و مواد غذایی مثل برنج و قند به عزاداران می‌دهد و بعد از این نذورات برای تهیه غذای هیئت استفاده می‌شود.

پوش کشی

پوش پارچه محکمی بود که به نقوش واقعه کربلا مزین بود و توسط مردم برپا می شد تا عزاداران حسینی از سرما و گرما در امان باشند، در زمان پوش بالا کردن هم چاووشی خوانان اشعاری را در رابطه با حادثه کربلا می‌خواندند.

دوستداران امام حسین و جوانان قوی بنیه پوش را بالا می‌کشند، پوش روی تیرک بنا و استوار می‌شد و با گفتن یا حسین و یا ابوالفضل بالا کشیده می‌شد و بعضی از افراد قربانی کرده و یا صدقه می‌دادند تا اتفاقی نیفتد و در پایان هم نقل و شربت توزیع کرده و برای کسانی که پوش می‌کشیدند دعا می‌کردند.

 پوش پارچه سفیدی بود که کارخانه هراتی در یزد بافت آنها را بر عهده داشت و پوشدوزها پارچه‌های عریض را به هم وصل می‌کردند و نقوشی مانند شیر، فرشته، شمشیر، درخت سرو و ... بر روی آن می‌دوختند.

چاووشی خوانی

چاووش خوان واژه‌ای با ریشه ترکی خوارزمی است و در فرهنگ دهخدا به معنی بانگ و سر وصدای گنجشک معنا شده و در معنای اصطلاحی، کسانی بودند که صدای گرم و پرشوری داشتند و اکثراً قاریان قرآن بودند که مورد تکریم مردم قرار داشتند و به صورت گروهی یا دو نفر دونفر به پشت بام‌ها و کوچه‌ها می‌رفتند و و در مرثیه امام حسین (ع) شعر می‌خواندند.

این افراد در دبار شاهان و امرا هم نقش داشتند ولی نقش مردمی آنها این بود که در کوچه و پشت بام‌ها و پا پیشاپیش قافله‌هایی که به عتبات عالیات یا زیارت می‌رفتند حرکت می‌کردند.

 از نظر هنری نیز این گروه حامل پیام رسالت خاصی بودند که در ماه محرم رسالت آنها این بود که زمانی که وسایل ارتباطی وجود نداشت عزاداری امام حسین(ع) را به گوش مردم برسانند، همچنین گروهی دیگر بالای پشت بام‌ها می‌رفتند و جار می‌زدند و با صدای بلند، بدون نظم و پیوسته شعر می‌خواندند تا مردم را با خبر کنند.

 جغجغه زنی

در برخی از حسینیه‌های یزد مراسم «جغجغه زنی» یا «سنگ زنی» توسط عزاداران اجرا می‌شود. در این مراسم که از آداب و رسوم شهر یزد در محرم است، ابتدا گروهی ۷۰ تا ۸۰ نفره از عزاداران تشکیل می‌شود.

بیشتر این عزاداران میانسال هستند و بعد از نوحه‌خوانی و زنجیرزنی دور هم جمع می‌شوند. سپس این افراد دو سنگ یا چوبی خاص که برای مراسم جغجغه‌زنی آماده کرده‌اند را در دست می‌گیرند و آن‌ها را به هم می‌کوبند و روضه‌هایی را با هم زمزمه می‌کنند.

پایان پیام/الف

منبع: فارس

کلیدواژه: محرم استان یزد جغجغه زنی پرسه زنی اداب و رسوم یزدی ها ماه محرم امام حسین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۴۳۷۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اعتراض دانشجویان به تعطیلی ۲۳ ماهه مسجد دانشگاه شریف

برخی معتقدند در کنار مسائل مالی و عدم تامین بودجه، سوء مدیریت مسئولان دانشگاه باعث شده بزرگترین دانشگاه صنعتی کشور ۲۳ ماه بدون مسجد بماند. - اخبار سیاسی -

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم، هفته گذشته جمعی از دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف با حضور مقابل دفتر ریاست دانشگاه به طولانی شدن روند بازسازی مسجد این دانشگاه اعتراض کردند. البته این تنها اعتراض دانشجویان نسبت به این مسئله نبود و دانشجویان دانشگاه شریف چندین بار و به اشکال مختلف نسب به آماده نبودن فضای مسجد و طولانی شدن روند بازسازی آن به مسئولان دانشگاه گلایه کردند.

مسجد دانشگاه صنعتی شریف که سالها شاهد برگزاری مراسم‌های باشکوه اعتکاف دانشجویی و عزاداری‌های محرم بود در 6 خردادماه 1401 به دلیل آتش سوزی در اتاق صوت غیرفعال شد.

پس از ارزیابی خسارتهای وارد شده به این بخش مسئولان دانشگاه اعلام کردند حدود 4 میلیارد تومان تجهیزات این اتاق در اثر آتش سوزی از بین رفته و به زیرساخت برق  مسجد آسیب جدی وارد شده است.

اعتراض دانشجویان شریف به روند کند تعمیر مسجد دانشگاه

 

در ابتدا مسئولین دانشگاه به دنبال این بودند با بازسازی بخش آسیب دیده اتاق صوت، رنگ آمیزی مسجد و شست و شوی فرشها فعالیت این مکان را به حالت قبل برگردانند اما به یکباره تصمیم به بازسازی کامل مسجد می‌گیرند و بدون در نظر گرفتن منابع مالی و تامین بودجه مناسب با اضافه کردن بخشهای دیگری از فضای دانشگاه در اطراف مسجد و تغییر مکان راه پله‌ها، آبدارخانه و اتاق صوت و... کار بازسازی اساسی دانشگاه را کلید می‌زنند.

عدم تخصیص به موقع بودجه به پروژه مذکور که حالا با الحاق فضاهای جدید در شرایط جدیدی به سر می‌برد باعث چالشهایی بین پیمانکار و دانشگاه  شد و در نتیجه پیمانکار جدیدی اجرای این عملیات را دست گرفت.

هر چند از مهرماه سال گذشته با تغییر پیمانکار کار بازسازی مسجد سرعت گرفت اما به دلیل عدم تزریق به موقع بودجه به این پروژه به نظر می‌رسد هنوز برای بازسازی کامل مسجد ماه‌ها زمان لازم است.

برخی از ذی‌نفعان مسجد معتقدند در کنار مسائل مالی و تامین بودجه، سوءمدیریت مسئولان دانشگاه نیز در این زمینه موثر بوده و این دو موضوع باعث شده دانشگاه صنعتی شریف بزرگترین دانشگاه صنعتی کشور که کار پرورش نخبگان علمی کشور را بر عهده دارد 23 ماه بدون مسجد بماند. 

هر چند با تعطیلی مسجد نمازهای جماعت این دانشگاه در بخش دیگری از دانشگاه برگزار می‌شود اما نبود مسجد برگزاری مراسم‌هایی را که به نوعی با مسجد گره خورده را دچار اختلال  و دانشجویان را سرگردان کرده است.

در کنار دانشجویان که از مسجد به عنوان پایگاهی برای بهره گیری معنوی بهره می‌گرفتند، هیئت الزهرا دانشگاه شریف که از جمله هیئتهای بزرگ مذهبی غرب تهران است به دلیل تعطیلی مسجد دچار مشکلاتی شده است.

برنامه‌های این هیئت که گاهی اوقات و به خصوص در ایام عزاداری محرم با جمعیتی حدود 9 هزار نفری و بیشتر روبرو است در این ایام ناچارا در سالن ورزشی شهید جباری  و یا سالنهای دیگر دانشگاه برپا شده است؛ موضوعی که مطلوب این دانشجویان نیست و باعث بروز دردسرهایی برای همه دانشجویان شریف و استفاده کننده از فضاهای ورزشی دانشگاه شده است.

در شرایطی که چندماهی به ماه محرم باقی مانده است دانشجویان این دانشگاه نگران آماده نبودن مسجد برای مراسم های عزاداری امسال دانشگاه هستند و همین موضوع باعث اعتراض هفته گذشته جمعی از دانشجویان مقابل دفتر ریاست دانشگاه شد.

هر چند موسوی رئیس دانشگاه به دانشجویان قول داده است  با تلاش های شبانه روزی، مرمت مسجد دانشگاه به زودی پایان یابد و قبل از ایام محرم برای عزاداری دانشجویان  آماده شود اما تزریق بودجه قطره چگانی بازسازی مسجد و ناهماهنگی مسئولان، ذی نفعان و مدیریت غیر واحد در بازسازی مسجد، کمی این مسئله را دست نیافتنی کرده است.

رجبی، مدیر اداره عمرانی دانشگاه که متولی بازسازی مسجد هم هست روایتی از 4 فاز اجرا شده در روند بازسازی را بازگو کرده و دلایل عدم تحقق قول خود مبنی بر اتمام پروژه در بهمن ماه سال گذشته را ناهمگرایی بهره‌برداران مسجد یعنی نهاد رهبری، هیئت‌الزهرا و نمازگزاران می داند که هرکدام مطلوبیت خود را در پروژه دنبال کرده و سلیقه‌های همدیگر را رد می‌کنند.

وی در این خصوص می‌گوید این سه گروه در روند بازسازی، نظرات پراکنده‌ای داشتند و همین‌ مسئله زمان زیادی صرف کرد. به علت پراکندگی نظرات، در تصمیمات تاخیر داشتیم نه در اجرا که کار سختی نبود. بازسازی مسجد در این نه ماه 10 میلیارد هزینه داشته که عدد بالایی نیست تا بخواهد زمان زیادی بگیرد.

رجبی وعده داد 20 خرداد کار بازسازی مسجد به مرحله قابل قبولی برسد و امکان برگزاری مراسم دعای عرفه در مسجد دانشگاه فراهم شود و پس از این مراسم سایر جزئیات بازسازی تا عزاداری ایام محرم انجام شود و دانشجویان امکان بهره گیری از این مراسم را در مسجد بازسازی شده داشته باشند. وعده‌ای که برای تحقق آن حدود یک ماه باید منتظر ماند.

انتهای پیام/